Het Europees Covid certificaat - een antwoord op al je vragen

Ergens tussen 7 en 10 juni stemt het Europees Parlement over het voorstel rond het Europees Covid Certificaat dat gisteren (20/05/2021) door de onderhandelaars op tafel werd gelegd. Er werd een akkoord bereikt over de invoering van een digitaal Covid Certificaat, dat reizen binnen de EU veiliger en gemakkelijker moet maken vanaf 1 juli.

Dit zijn de belangrijkste punten waarover een overeenkomst werd bereikt: 

• Iedereen die (gedeeltelijk) gevaccineerd is, een recent negatief en erkend negatief testresultaat kan voorleggen of recent hersteld is van Covid-19, kan aanspraak maken op het certificaat.

• Het certificaat zal zowel beschikbaar zijn in digitale en papieren vorm en zal een digitaal ondertekende QR-code bevatten

• Het certificaat is gratis, gemakkelijk te verkrijgen en ook beschikbaar voor personen die zijn gevaccineerd voordat de EU-verordening inzake het digitale Covid-certificaat in werking is getreden

• Het certificaat mag door de lidstaten ook voor nationale doeleinden worden gebruikt, indien de nationale wetgeving daarin voorziet

• De lidstaten kunnen geen bijkomende reisbeperkingen opleggen aan de houders van een digitaal Covid-certificaat van de EU, tenzij die beperkingen noodzakelijk en evenredig zijn om de volksgezondheid te vrijwaren

• De Commissie zal 100 miljoen euro vrijmaken om de lidstaten te ondersteunen bij het aanbieden van betaalbare tests. De tests worden dus niet gratis, zoals eerder bepleit.

Onderstaand vind je een antwoord op de meest gestelde vragen, gebaseerd op de officiële FAQ van de Europese Commissie

Wat betekent dit certificaat nu concreet?

Het komt erop neer dat elke houder van het certificaat dezelfde rechten krijgt als burgers van de bezochte lidstaat die zijn gevaccineerd, getest of hersteld. Je kan dus geen extra maatregelen worden opgelegd louter en alleen omdat je een reiziger bent. Zo zal in veel gevallen de bijkomende test of quarantaine bij aankomst wegvallen. Indien bijvoorbeeld een lidstaat een bewijs van vaccinatie aanvaardt om de beperkingen op te heffen, zal hij een door een andere lidstaat afgegeven bewijs van vaccinatie (*) ook moeten aanvaarden. Bijkomende beperken zullen enkel nog mogelijk zijn indien ze noodzakelijk en evenredig zijn om de volksgezondheid te vrijwaren.

Het vrije verkeer is een fundamenteel recht voor iedereen.

Het voorstel is duidelijk dat het digitaal groen certificaat het vrije verkeer binnen de EU moet vergemakkelijken. Het zal geen voorwaarde zijn voor vrij verkeer. Personen die niet gevaccineerd zijn, moeten hun recht op vrij verkeer kunnen blijven uitoefenen, zo nodig onder voorbehoud van beperkingen zoals tests of quarantaine/zelfisolatie. Hetzelfde geldt voor de rechten van niet-EU-onderdanen die in de lidstaten verblijven of wonen en die het recht hebben om naar andere lidstaten te reizen.

Komen er opnieuw controles aan de binnengrenzen?

Absoluut niet. Het digitale groene certificaat is bedoeld om het vrije verkeer binnen de EU te vergemakkelijken en de huidige beperkingen te versoepelen, niet om het recht op vrij verkeer en het recht om te reizen te beperken. Zoals de ervaring in de eerste maanden van de pandemie heeft aangetoond, leidt een ongecoördineerde en overhaaste herinvoering van controles aan de binnengrenzen niet tot het stoppen van het virus, maar juist tot maatschappelijke en economische ontwrichting, die wij zoveel mogelijk moeten voorkomen. Dergelijke controles moeten een laatste redmiddel blijven, in overeenstemming met de EU-wetgeving.

Welke informatie zal het digitaal groen certificaat bevatten?

Het digitaal certificaat bevat de nodige kerngegevens zoals naam, geboortedatum, de lidstaat van afgifte en een unieke identificatiecode van het certificaat.

Daarnaast:

• Voor een vaccinatiecertificaat: vaccinproduct en fabrikant, aantal doses, datum van vaccinatie

• Voor een testcertificaat: soort test, datum en tijdstip van de test, testcentrum en resultaat

• voor een herstelcertificaat: datum van het positieve testresultaat, afgevende instantie van het certificaat, datum van afgifte, geldigheidsdatum

Welke Covid-19-testen zullen worden aanvaard?

Om de betrouwbaarheid van het testresultaat te garanderen, mogen alleen de resultaten van zogenaamde NAAT-tests (met inbegrip van RT-PCR-tests) en snelle antigeentests, die zijn opgenomen in de op basis van Aanbeveling 2021/C 24/01 van de Raad opgestelde lijst, in aanmerking komen voor een testcertificaat dat op basis van de voorgestelde verordening wordt afgegeven. Zelftesten worden vooralsnog niet aanvaard.

Is er een minimale geldigheidsduur van de certificaten?

De voorgestelde verordening zorgt ervoor dat door andere lidstaten afgegeven certificaten worden aanvaard volgens dezelfde regels als die welke gelden voor nationaal afgegeven certificaten. De verordening introduceert ook een aantal basisbeginselen, bijvoorbeeld de vaststelling van de maximale geldigheidsduur van het certificaat van herstel op 180 dagen (6 maand). De geldigheidsduur van de certificaten hangt af van wetenschappelijk bewijs. Naarmate nieuw wetenschappelijk bewijsmateriaal beschikbaar is, kunnen de perioden waarin certificaten relevant zijn worden aangepast.

Wat gebeurt er met de mensen die al gevaccineerd zijn?

Mensen die zijn gevaccineerd voordat het digitale groene certificaat is ingevoerd, moeten ook de mogelijkheid hebben om het vereiste vaccinatiecertificaat te verkrijgen. Als zij een vaccinatiecertificaat hebben ontvangen dat niet voldeed aan de in de verordening vereiste normen, kunnen zij een nieuw vaccinatiecertificaat aanvragen. Tegelijkertijd mogen de lidstaten voor andere doeleinden, met name voor medische doeleinden, vaccinatiebewijzen in andere formaten blijven afgeven.

Hoe lang blijft het digitale groene certificaat van kracht?

De certificaten zijn gekoppeld aan de Covid-19-pandemie. Het systeem van digitale certificaten wordt opgeschort zodra de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het einde van de internationale noodsituatie afkondigt. Indien de WHO een nieuwe internationale noodsituatie voor de volksgezondheid afkondigt, veroorzaakt door Covid-19, een variant ervan of een soortgelijke besmettelijke ziekte, kan het systeem opnieuw worden geactiveerd.

Geldt het digitale groencertificaat ook voor niet-EU-burgers in de EU?

Ja. Het digitaal certificaat moet worden afgegeven aan familieleden van EU-burgers, ongeacht hun nationaliteit. De Commissie heeft ook een aanvullend voorstel goedgekeurd om ervoor te zorgen dat het digitale certificaat ook wordt afgegeven aan niet-EU-onderdanen die in een lidstaat of een met Schengen geassocieerde staat verblijven en aan bezoekers die het recht hebben om naar andere lidstaten te reizen. Afzonderlijke voorstellen voor burgers en niet-EU-burgers zijn om juridische redenen noodzakelijk; er is geen verschil in behandeling van burgers en in aanmerking komende niet-EU-burgers wat de certificaten betreft. Het digitale certificaat zou ook kunnen worden afgegeven aan onderdanen of inwoners van Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad, met name wanneer zij door een lidstaat zijn gevaccineerd.

Kunnen de voorstellen van vandaag ook het reizen naar de EU vanuit derde landen vergemakkelijken?

Op dit moment is niet-essentieel reizen naar de EU vanuit derde landen gelimiteerd, behalve voor een beperkt aantal landen. Een niet-EU-onderdaan die naar de EU mag reizen, kan een digitaal groen certificaat krijgen. De niet-EU-onderdaan kan een digitaal groen certificaat aanvragen bij een lidstaat waar hij naar toe reist, door alle nodige informatie te verstrekken, waaronder een betrouwbaar bewijs van vaccinatie. De lidstaat zou dan moeten beoordelen of betrouwbaar bewijs is geleverd en beslissen of een digitaal groen certificaat wordt afgegeven.

(*) Met betrekking tot vaccins waarvoor in de EU een vergunning voor het in de handel brengen is afgegeven. De lidstaten zullen de mogelijkheid hebben om dit uit te breiden tot reizigers die andere vaccins krijgen.

Officiële bronnen: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_21_2593 en https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_21_1187